می دانید که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا پس از یک دهه پرواز به سمت سیاره پلوتو ، دو روز پیش از کنار این سیاره عبور کرد و
برگی دیگر از تاریخ اکتشافات فضایی بشر ورق خورد.پس از آن یکی از مهمترین چالش های
داشنمندان تیم نیوهورایزنز و اکتشاف پلوتو ، دریافت سیگنال سلامت این فضاپیما پس
از عبور از پلوتو بود که خوشبختانه این پیام روز گذشته از نیوهورایزنز به زمین
مخابره شد
هرچند که نیوهورایزنز طی روز های گذشته اطلاعات بسیار مفیدی از پلوتو را به زمین مخابره کرده است اما عبور از نزدیکترین فاصله با سیاره پلوتو نقطه اوج ماموریت ۱۰ ساله این فضاپیما است و دانشمندان امیدوار هستند که طی روز ها ، هفته ها و ماه های آینده با اطلاعات و تصاویری که نیوهورایزنز از این سیاره و قمر هایش ارسال می کند به پاسخ تمام پرسش های خود در مورد سیاره پلوتو دست یابند.
اما طی ساعات گذشته فضاپیمای نیوهورایزنز افق های نو تصاویر جدیدی از پلوتو و دو قمر آن یعنی شارون و هیدرا ارسال کرده که اطلاعاتی جالب از کوه‌های یخی در پلوتو ، ساختار عجیب سطح شارون و ظاهر سیب زمینی شکل قمر هیدرا را در اختیار ما قرار داده است.
سیگنال سلامت از سرزمین های دور : نگران نباشید من حالم خوب است !
احتمال کمی وجود داشت که نیوهورایزنز هنگام عبور از کنار منظومه پلوتو (پلوتو و قمر آن کارن یا به اصطلاح شارون) از دست برود.دلیلش این است که ذرات یخ که در فضای اطراف پلوتو سرگردان است می توانست در صورت برخورد به فضاپیما آن را نابود کند.اما خوشبختانه داده های موجود در اولین تماس فضاپیما با زمین در زمان عبور از کنار این سیاره کوتوله نشان می دهد که هیچ آسیبی ندیده و کاملا سالم است.
دورنمای هورایزنز از پلوتو هنگام عبور از فاصله ۱۲۵۰۰ کیلومتری آن
سیگنال ارسالی فضاپیما را یک آنتن عظیم بشقابی در مادرید اسپانیا دریافت کرد که بخشی از آنتن های ارتباطاتی ناسا در جهان است.فضاپیما هم اکنون ۴.۷ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد و ۴ ساعت و ۲۵ دقیقه طول می کشد تا صدایش به زمین برسد.با رسیدن پیغام حاضران شروع به شادمانی کردند و همدیگر را به آغوش کشیدند.الیس لومن مدیر عملیات ماموریت با رسیدن پیام سلامتی فضاپیما گفت: “فضاپیما سالم است، داده های ارسالی از سیستم پلوتو را ضبط کرده ایم، و اکنون درحال دور شدن از سیاره هستیم.”او با گذشت لحظاتی افزود: “نمی توانم احساساتم را بیان کنم. درست طبق برنامه پیش رفته.”
داده های دریافتی روز چهارشنبه فقط اطلاعات مهندسی بود تا به مسئولان اتاق فرمان بگوید آیا مرحله بعد از عبور نزدیک از کنار سیاره به درستی پیش رفته یا نه. اولین عکس های وضوح بالا از پرواز در ادامه روز چهارشنبه دریافت خواهد شد.
در جریان مراسم دریافت این سیگنال اقوام کلاید تومبا منجم کاشف پلوتو – که خاکستر پیکر او با سفینه به فضا برده شده – و همچنین جیمز کریستی کاشف قمر پلوتو حضور داشتند.
کوهستان های مرتفع یخی در نمای نزدیک از پلوتو !
در تصویر تازه ی نمای نزدیک از یکی از مناطق نزدیک استوای پلوتو، شگفتی بزرگی آشکار شده: یک رشته کوه جوان که بلندیش به ۳۵۰۰ متر بالاتر از سطح این سیاره ی کوتوله ی یخ زده می رسد.
تصاویر تازه فضاپیمای نیوهورایزنز از پلوتو نشان می دهد که این عضو دورافتاده منظومه شمسی دارای کوه هایی یخی به بلندی البرز است.این اولین بار است که یک کاوشگر از این کره در کرانه های دوردست منظومه شمسی – که زمانی سیاره خوانده می شد – دیدن می کند و چشم بشر برای اولین بار به جزئیات سطح آن می افتد.این تصاویر همچنین نشانه های فعالیت های ژئولوژیکی در این سیاره کوتوله و قمر آن شارون را آشکار می کند.
به گفته ی جف مور از گروه تصویربرداری، زمین شناسی، ژئوفیزیک نیوهورایزنز (GGI)، این رشته کوه به احتمال بسیار بیش از ۱۰۰ میلیون سال از عمرش نمی گذرد -که نسبت به سن ۴.۵۶ میلیارد ساله ی سامانه ی خورشیدی بسیار جوانست- و شاید هنوز هم دارد فرآیند ساخته شدن را می گذراند. این نشان می دهد منطقه ی درون عکس که کمتر از یک درصد سطح پلوتو را می پوشاند، شاید هنوز از نظر زمین شناختی فعال باشد.
برآورد مور و همکارانش از جوان بودن این رشته کوه، بر پایه ی اینست که هیچ دهانه ای در عکس دیده نمی شود. این ناحیه هم مانند دیگر جاهای پلوتو احتمالا میلیاردها سال زیر برخورد خرده سنگ های فضایی بوده و زمانی به شدت بمباران می شده، پس تنها دلیل این که روی آن دهانه ای نمی بینیم می تواند تغییر چهره ی آن باشد که باعث زدوده شدن جای این برخوردها شده.
مور می گوید: «این یکی از جوان ترین سطح هاییست که تاکنون در سامانه ی خورشیدی دیده ایم.»
پلوتو بر خلاف ماه های یخ زده ی سیاره های غول پیکر، نمی تواند با برهم کنش های گرانشی از سوی یک جرم بسیار بزرگ تر گرم شود.پس فرایندهای دیگری می بایست این چشم انداز کوهستانی را پدید آورده باشد.
جان اسپنسر، دستیار رهبر گروه GGI در بنیاد پژوهشی جنوب باختر در بولدر کلرادو می گوید: «این شاید ما را وادار به بازاندیشی درباره ی فرآیندی کند که به فعالیت های زمین شناختی در بسیاری از اجرام یخ زده دامن می زند.»
این کوه ها ممکن است از “سنگ بستر” پلوتو که از آب و یخ تشکیل شده درست شده باشند.
اگر چه بیشتر سطح پلوتو با یخ های متان و نیتروژن پوشیده شده، ولی این مواد آن چنان سخت و نیرومند نیستند که بتوانند کوه بسازند. ولی یک ماده ی سفت تر، مانند یخ آب، می تواند کوه و ستیغ پدید آورد. ویلیام مک کینان از GGI در دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس می گوید: «در دمای پلوتو، آب یخ زده بیشتر رفتاری مانند سنگ پیدا می کند.»
این عکس از فاصله ی ۷۷۰ هزار کیلومتر، ۱.۵ ساعت پیش از رسیدن فضاپیمای نیوهورایزنز به نزدیک ترین فاصله ی پلوتو گرفته شده و در آن به آسانی می توان ساختارهایی کوچک تر از یک مایل را شناسایی کرد.
ساختارهای سطح شارون، ماه پلوتو
تصویر جدید فضاپیمای نیوهورایزنز از شارون جزییات چشمگیر تازه ای از بزرگ ترین ماه پلوتو را آشکار کرده است. فضاپیمای نیوهورایزنز این عکس را در روز ۱۳ ژوییه ی ۲۰۱۵، از فاصله ی ۴۶۶ هزار کیلومتری و با دوربین شناسایی برد بلند خود لوری، LORRI گرفت.
نواری از پرتگاه ها و صخره ها به درازای حدود
۱۰۰۰ کیلومتر از چپ به راست شارون کشیده شده که نشانگر شکستگی های گسترده در
پوسته، و به احتمال بسیار دستاورد فرآیندهای درونی آنست. در بالا، سمت راست، روی
خمیدگی لبه ی شارون دره ای دیده می شود که ژرفایش ۷ تا ۹ کیلومتر برآورد شده.
دانشمندان ماموریت از کمبودِ ظاهری دهانه روی
شارون شگفت زده شده اند. جنوب استوای شارون، در پایین تصویر، از پرتوهای کج خورشید
روشن شده و سایه هایی پدید آورده که شناسایی مکان‌نگاری (توپوگرافی) آن را آسان تر
می کند. ولی حتی اینجا هم دهانه های به نسبت کمی دیده می شود، این نشان دهنده ی یک
سطحِ به نسبت جوان است که فعالیت های زمین‌شناختی، چهره ی آن را دگرگون کرده و جای
برخوردها را از رویش پاک کرده اند.
ناحیه ی قطب شمال شارون که در تصاویر دورتر نیوهورایزنز همانند لکه ای تیره دیده می شد، اینجا با مرزهایی پراکنده دیده می شود که نشان می دهد یک لایه ی ته‌نشستی نازک از مواد تیره است. زیر آن هم یک ساختار جداگانه ی گوشه دار و با مرزهای به شدت نمایان جای گرفته. عکس های تازه تر با وضوح بیشتری از این ناحیه ی رازگونه در راهست.
اندازه ی فایل این عکس برای تراگسیلیدن به زمین کوچک تر شده. در بخش هایی از تصویر که پادسانی (تضاد) بالایی دارند، ویژگی هایی به پهنای ۵ کیلومتر را می توان بازشناخت. برخی از جزییات که پادسانی کمتری دارند در اثر کوچک شدن تصویر محو شده اند که باعث شده برخی مناطق هموارتر از چیزی که واقعا هستند به نظر آیند. اندازه ی کامل تصویر هنوز در حافظه ی رایانه ی نیوهورایزنز است و در زمان دیرتری به زمین فرستاده خواهد شد.
رنگ های این عکس از داده های رنگی دستگاه رالف (Ralph) به دست آمده.
نخستین تصویر از پیکره کوچک و سیب زمینی-شکل هیدرا، ماه پلوتو
هیدرا، بیرونی ترین ماه پلوتو را از زمان یافته شدنش در سال ۲۰۰۵ تاکنون تنها به عنوان یک نقطه ی کم نور و با پیکره، اندازه، و بازتابندگی نامشخص می شناختیم. ولی با عکس هایی که فضاپیمای نیوهورایزنز به هنگام گذر تاریخی‌اش از درون سامانه ی پلوتو-شارون گرفته و امروز به زمین فرستاده، این ویژگی های بنیادی دیگر کاملا برایمان آشکار شده است.
نماهای دوربین شناسایی برد بلند نیوهورایزنز لوری، LORRI پیکره ای نامنظم با سطحی که درخشندگی های بسیار گوناگونی دارد نشان می دهد. عکس لوری که هر پیکسلش هم ارز ۳ کیلومتر است، یک ماه کوچک سیب زمینی-مانند با پهنای ۴۳ در ۳۳ کیلومتر را نمایان کرده. به احتمال بسیار سطح هیدرا هم مانند سطح شارون پوشیده از آب یخ زده است، فراوان ترین گونه ی یخ در کیهان. در ناحیه ی روشن هیدرا یک ساختار دایره ای تیره تر با قطر نزدیک به ۱۰ کیلومتر دیده می شود. بازتابندگی هیدرا (درصد نور بازتابیده نسبت به نور تابیده بر آن) چیزی میان پلوتو و شارون است.
هال ویور، دانشمند پروژه ی نیوهورایزنز و رهبر عملیاتی لوری می گوید: «نیوهورایزنز سرانجام توانست به ویژگی های فیزیکی بنیادی هیدرا پی ببرد. ما هیدرا را در عکس هایی بعدی که هنوز در راهند از این هم بهتر خواهیم دید.»
نیوهورایزنز به هنگام گرفتن این عکس حدود ۶۴۰ هزار کیلومتر از هیدرا فاصله داشت.
تصویری متحرک از تمامی عکس های گرفته شده از سیاره پلوتو تا به امروز
سازمان فضایی ناسا در اقدامی جالب تمام تصاویر ثبت شده از سیاره پلوتو را که اولین آن توسط تلسکوپ فضایی هابل در سال ۱۹۹۶ و آخرین آن توسط فضاپیمای نیوهورایزنز تنها چند ساعت پیش گرفته شده با هم ترکیب کرده و یک تصویر متحرک جالب ساخته که در ادامه مشاهده می کنید.
منتظر اخبار و تصاویر جدید فضاپیمای نیوهورایزنز از سیاره اسرار آمیز پلوتو در روز های آینده باشید.
